Józef Klemens Piłsudski przyszedł na świat 5 grudnia 1867 r. w Zułowie na Wileńszczyźnie (Litwa) w rodzinie szlacheckiej. Rodzina Piłsudskiego była spokrewniona z rodem litewskim i przechowywała polskie tradycje mimo zniewolenia, jakiemu Polacy zostali poddani w wyniku rozbiorów Polski i likwidacji Rzeczypospolitej (1795 r.). W tych patriotycznych tradycjach wychowany został Józef. Piłsudski, który będąc jeszcze bardzo młodym człowiekiem zaangażował się w działalność patriotyczną i sprzeciwiał się postawom uległości wobec rosyjskiego zaborcy i jego panowaniu na ziemiach polskich.
Józef Piłsudski uczęszczał do gimnazjum w Wilnie. Ukończył je w 1885 r. i zapisał się na studia medyczne, które prowadzono w Charkowie. Tam zaangażował się w działalność opozycyjną wobec władz carskich, za co spotkały go kilkakrotne aresztowania. Musiał przerwać naukę i wrócić do Wilna. Niemal przełomowym momentem w życiu Piłsudskiego były wydarzenia z marca 1887 r. Piłsudski został wówczas przypadkowo aresztowany, kiedy władze carskie rozbiły grupę spiskowców, którzy przygotowywali zamach na cara rosyjskiego Aleksandra III. Na mocy wyroku sądowego zesłano Piłsudskiego na pięć lat na Sybir. Na zesłaniu zapoznał się on z ruchem socjalistycznym i kiedy wrócił w 1892 r. od razu zaczął aktywnie działać w ruchu socjalistycznym. Kiedy powstała Polska Partia Socjalistyczna (PPS), Piłsudski przystąpił do niej i szybko stał się jednym z jej najważniejszych działaczy i ideologów. Partia ta w swym programie postulowała połączenie walki o budowę socjalizmu z walką o niepodległą Polskę. Od 1894 r. Piłsudski pełnił funkcję redaktora naczelnego konspiracyjnego pisma PPS - "Robotnika". Wyjechał na kilka lat z Wilna na zachód Europy; był między innymi w Londynie. Nawiązał tam kontakty z polską emigracją oraz z polskimi rewolucjonistami. W 1900 r. wrócił do Wilna i niemal natychmiast został aresztowany. Powodem była dekonspiracja drukarni "Robotnika". Piłsudskiego przewieziono do Cytadeli w Warszawie. W obawie by nie skazano go na dożywotni pobyt na Sybirze, Piłsudski zaczął skutecznie symulować chorobę psychiczną, dzięki czemu został przewieziony do Petersburga i umieszczony w szpitalu psychiatrycznym. Udało mu się stamtąd uciec w maju 1901 r., a potem przedostać na ziemie zaboru austriackiego. Odtąd Galicja stała się głównym ośrodkiem jego działalności.
Kiedy w 1904 r. wybuchła wojna rosyjsko-japońska J. Piłsudski udał się do stolicy Japonii - Tokio, z zamiarem namówienia władz japońskich do wsparcia powstania polskiego przeciw Rosji w zaborze rosyjskim. Japonia jednak odrzuciła ten pomysł. Piłsudski był przekonany, że dla sukcesu polskich działań niepodległościowych konieczne będzie uzyskanie poparcia z zewnątrz. Wobec nieskuteczności swych działań Piłsudski zainicjował powołanie Organizacji Bojowej PPS, na której czele stał przez kilka lat (1905-1908). Organizacja zajmowała się przeprowadzaniem akcji wymierzonych w carskiego zaborcę. Rok po założeniu Organizacji, w 1906 r. w rezultacie rozłamu w łonie PPS, założona została PPS - Frakcja Rewolucyjna, a jej przywódcą został J. Piłsudski. Doszedł on do przekonania, że należy skoncentrować się na organizacji polskich formacji paramilitarnych oraz prowadzeniu szkoleń wojskowych, tak by wypracować przyszłe kadry dla polskiego wojska. Zabór austriacki (Galicja) nadawał się doskonale do prowadzenia tego typu działań. Pieniądze na działalność niepodległościową zdobywano dzięki akcjom terrorystycznym, takim jak słynny napad na pociąg pocztowy w Bezdanach (okolice Wilna), do którego doszło 26.IX.1908 r. Był to pociąg pocztowy. Bojownicy skradli wówczas pieniądze uzyskane z podatków.
W obliczu zbliżającego się konfliktu zbrojnego na skalę światową w Galicji ożywiła się znacznie działalność organizacji niepodległościowych i paramilitarnych; powstawały coraz to nowe formacje. W oparciu o Związek Walki Czynnej (ZWC) J. Piłsudski powołał w 1910 r. i kolejnych latach strzeleckie organizacje wojskowe - we Lwowie założono Związek Strzelecki (m. in. W. Sikorski), a w Krakowie Towarzystwo Strzeleckie na czele z J. Piłsudskim. Politycznym oparciem dla tych formacji miała być założona w 1912 r. Tymczasowa Komisja Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. Jednocześnie powołano do życia Polski Skarb Narodowy, który miał stanowić bazę finansową dla działalności wojskowej. J. Piłsudski został natomiast mianowany Komendantem Głównym dla wszystkich polskich sił zbrojnych. W szeregach wszystkich formacji w przededniu wojny służyło około 22 tys. ludzi; najwięcej skupiały Drużyny Bartoszowe (ok. 10 tys.) ZWC (ok. 6,5 tys.), a potem Drużyny Strzeleckie (ok. 5,5 tys.). Członkowie Drużyn Bartoszowych (założone w 1908 r.) wywodzili się głównie z wiejskiej młodzieży.
Polskie formacje militarne w Galicji bardzo żywo zareagowały ma wybuch I wojny światowej. Piłsudski ogłosił mobilizację i na bazie oddziałów strzeleckich stworzył
W 1916 r. państwom centralnym zaczęło brakować zasobów ludzkich i materialnych, co spowodowało zmianę ich polityki wobec Polaków. Niemcy i Austro-Węgry wydały w tym roku odezwę do Polaków, która głosiła powołanie państwa polskiego w przyszłości. Przyszła Polska miała być związana sojuszami z państwami centralnymi. Celem tej odezwy miało być pozyskanie polskiego rekruta do armii zaborczych. Kiedy zażądano od polskich legionistów złożenia przysięgi na wierność cesarzom, z inicjatywy Piłsudskiego odmówiła tego większość legionistów. Doszło więc w lipcu 1917 r. do tzw. kryzysu przysięgowego. Władze zaborcze zlikwidowały Legiony. Piłsudski już wcześniej odmówił dalszego poparcia dla Austrii, protestując przeciw bierności państw centralnych w sprawie polskiej. Rozbudowywał za to POW, do której przystąpili liczni legioniści. Za odmowę przysięgi Piłsudski i K. Sosnkowski zostali aresztowani (22.VII.1917 r.). Na czele POW stanął tzw. Konwent (tajny sztab). Kierował nim Edward Rydz-Śmigły. Do dymisji podała się Tymczasowa Rada Stanu; władze zaborcze próbowały jeszcze ratować swą pozycję w społeczeństwie polskim powołaniem Rady Regencyjnej w Warszawie (wrzesień 1917 r.), ale nie zmieniło to ich sytuacji. Wojna miała się ku końcowi.
Zwolniony z więzienia Piłsudski wrócił 10.XI.1918 r. do Warszawy. Na drugi dzień, 11.XI.1918 r. Rada Regencyjna oddała Piłsudskiemu władzę nad wojskiem. Kilka dni później, 14.XI.1918 r. zrzekała się na rzecz Piłsudskiego całej władzy w kraju. Najważniejsze polskie stronnictwa polityczne zawarły kompromis i zgodziły się, żeby Piłsudski stanął na czele odradzającego się państwa. Piłsudski został Naczelnikiem Państwa i powierzył misję formowania rządu polskiego I. Paderewskiemu. Był to kompromisowy kandydat na premiera. Sejm Ustawodawczy przedłużył kompetencje Piłsudskiego jako Naczelnika Państwa 20.II.1919 r. Od marca 1920 r. był też Piłsudski marszałkiem Polski. Odegrał ogromną rolę podczas wojny Polski z Rosją bolszewicką w 1920 r.
W 1923 r., kiedy premierem został Wincenty Witos, J. Piłsudski zrezygnował z udziału w życiu politycznym i wycofał się do Sulejówka położonego w okolicach Warszawy. Zajął się pisarstwem i publicystyką i ostro krytykował kolejne polskie rządy. Zdecydował się jednak wrócić do polityki i w drodze zamachu w maju 1926 r. przejął pełnię władzy w kraju, ustanawiając rządy autorytarne.. Doprowadził między innymi w 1930 r. do rozwiązania sejmu, a opozycję spotkały represje. Pełnię władzy w kraju sprawował do swej śmierci.
Po długiej chorobie odszedł 12.V.1935 r. w Warszawie. Pochowano go na Wawelu, a serce Piłsudskiego - zgodnie z jego życzeniem, złożono w grobie jego matki w Wilnie.
J. Piłsudski jest niewątpliwie jedną z najwybitniejszych postaci w historii Polski. Mimo wielu kontrowersji i dyskusji wokół jego osoby, zasługi Piłsudskiego w odzyskaniu przez Polskę niepodległości są niepodważalne.